Koniec i kropka! Czyli meandry polszczyzny – interpunkcja, cz. 2.

Wracając do kwestii poprawności językowej w tłumaczeniach dokumentów, po raz kolejny sięgamy po temat interpunkcji. Tym razem na warsztat bierzemy kropkę – podstawowy znak, który w zasadzie stosuje się intuicyjnie. No właśnie – intuicyjnie. Dobrze wiemy, że zdanie czy wypowiedź należy zakończyć kropką. W trakcie korekty tłumaczonego dokumentu często pojawiają się jednak sytuacje, w których zdarza nam się zastanawiać, czy w tym miejscu na pewno powinna się kropka znajdować. Poniżej znajdą Państwo zebrane zasady stosowania kropki w publikacjach w języku polskim.

Kropka jest podstawowym i najważniejszym znakiem przestankowania. Zasadniczą jej funkcją jest kończenie wypowiedzi – zdania lub równoważnika zdania. W tej pozycji czasem zastępują ją wykrzyknik, pytajnik lub wielokropek. Istnieje również cały szereg innych zastosowań kropki.

Kropkę stawiamy:
– po skrócie wyrazu, w którym odrzucono końcową część, np. ul. (ulica), prof. (profesor).
Należy jednak pamiętać, że jeśli skrót zawiera ostatnią literę wyrazu, wtedy kropki nie stawiamy, np. dr (doktor). Koniecznie dodać trzeba jednak, że w przypadku, gdy odmieniamy skrót, stosujemy wtedy kropkę, np.
Byłam wczoraj u dr. (doktora) Nowaka. Ewentualnie Byłam wczoraj u dra Nowaka.
Nie stosujemy natomiast kropki po skrótach jednostek miar i wag oraz jednostek pieniężnych, np. g (gram), ha (hektar), km (kilometr), zł (złoty).

– po inicjałach imienia i nazwiska, np. A.M. T.K. – warto pamiętać, że pomiędzy inicjałami nie stawiamy znaku odstępu. Aby rozstrzygnąć, które spośród liter, są znakami odnoszącymi się do imion, a które do nazwisk, stosuje się zapisywanie inicjałów nazwisk dwuczłonowych z łącznikiem, np. A.N.-K. W postaci A.N.K. trudno orzec by było, czy chodzi o Annę Natalię Kowalską czy Annę Nowak-Kowalską.

– po liczbach arabskich oznaczających liczebniki porządkowe, np. na 7. (siódmym) piętrze ale 7 (siódme) piętro
Nie stosujemy natomiast kropki po liczebnikach głównych, np. W Sali było 7 osób. Nie stawiamy jej także po liczebnikach porządkowych pisanych cyframi rzymskimi np. Zdarzyło się to w połowie XX wieku. Nie stosujemy kropki również po liczebnikach porządkowych oznaczających godzinę, np. Będę tam o 6 wieczorem.

– po liczbach arabskich lub rzymskich oraz literach wprowadzających wyliczenia, np.
I. ZASADY STOSOWANIA ZNAKÓW INTERPUNKCYJNYCH

1. Zastosowanie znaków oddzielających.

A. Funkcje kropki.

a. Szczególne przypadki zastosowania kropki.

W przypadku, gdy dochodzi do zbiegu znaków interpunkcyjnych, stawiamy kropkę po nawiasach i cudzysłowach. Nie stosujemy jej natomiast, jeśli zdanie zamyka skrót z kropką, wielokropek lub znak zapytania albo wykrzyknik.

Pozostałe pozycje kropki.
– Tytuły
Po tytułach rozdziałów, podrozdziałów i ustępów stawiamy kropki, jeśli pierwsza litera tego tytułu została zapisana wielką literą, np.

1. Zastosowanie znaków oddzielających.

A. Funkcje kropki.

a. Szczególne przypadki zastosowania kropki.

ale:

1. Zastosowanie znaków oddzielających.

A. Funkcje kropki.

a) szczególne przypadki zastosowania kropki

Nie stosujemy kropki na kartach tytułowych książek, po tytułach rozdziałów i podrozdziałów, które w całości zapisane zostały wielkimi literami, a także po tytułach artykułów w czasopismach. Nie powinno też jej się stawiać na afiszach, transparentach, szyldach itd.

– Daty
Stawiamy kropki w datach zapisywanych w całości cyframi arabskimi, np. 6.03.2013 roku, 12.02.2013 r. Jeśli nazwa miesiąca została zapisana słownie, nie stawiamy kropki po liczbie oznaczającej dzień miesiąca, np. 15 maja. Nie stawiamy również kropki, gdy miesiąc oznaczony został cyfrą rzymską, np. 3 III 2013 r