Egzamin dający uprawnienia do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego

Zasady przeprowadzania egzaminu znaleźć można w Rozporządzeniu ministra sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. oraz w Ustawie o zawodzie tłumacza przysięgłego z dnia 25 listopada 2004 r.

Pomyślne przejście egzaminu jest jednym z koniecznych warunków do uzyskania prawa do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego. Ustawa nie przewiduje sytuacji, w której tłumacz zostanie zwolniony z egzaminu. Dotyczy to również osób posiadających uprawnienia do sporządzania tłumaczeń przysięgłych nabyte w innych krajach.

Przed przystąpieniem do egzaminu
Komisja egzaminacyjna nie sprawdza, czy kandydat spełnia wszystkie określone w ustawie warunki do uzyskania prawa wykonywania zawodu (więcej na ten temat http://blog.translax.eu/tlumaczenia/tlumaczenia-przysiegle/). Dlatego też istnieje możliwość przystąpienia do egzaminu przed ukończeniem studiów lub uzyskaniem odpowiedniego obywatelstwa. Jednak wpis na listę tłumaczy, a co za tym idzie – możliwość wykonywania zawodu, nastąpi dopiero po udokumentowaniu wszystkich warunków.

Aby przystąpić do egzaminu, należy złożyć wniosek o wyznaczenie terminu egzaminu na tłumacza przysięgłego (druk dostępny na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Sprawiedliwości). Wniosek w formie pisemnej należy wysłać na adres:
Ministerstwo Sprawiedliwości
Departament Zawodów Prawniczych i Dostępu do Pomocy Prawnej Wydział Tłumaczy Przysięgłych, Biegłych Sądowych i Biegłych Rewidentów
Al. Ujazdowskie 11
00-950 Warszawa
skr. poczt. 33

Termin egzaminu ustalany jest przez przewodniczącego komisji egzaminacyjnej, który bierze pod uwagę liczbę złożonych wniosków, może się więc okazać, że trzeba będzie na egzamin długo poczekać. Jedynym zastrzeżeniem ustawodawcy jest konieczność przeprowadzenia egzaminu nie później niż rok od dnia złożenia wniosku. Kandydat na tłumacza przysięgłego dowiaduje się o terminie i miejscu egzaminu co najmniej 21 dni wcześniej. Po otrzymaniu informacji o wyznaczeniu daty należy uiścić opłatę egzaminacyjną (800 zł), która zasila budżet państwa.

Przebieg egzaminu
Kandydat na tłumacza przysięgłego zdaje egzamin przed komisją powołaną przez Ministra Sprawiedliwości. Zadania egzaminacyjne opracowywane są przez członków komisji i zatwierdzane przez jej przewodniczącego. Procedura obejmuje dwie części egzaminu – pisemną, po zaliczeniu której można przystąpić do części ustnej (nie wcześniej niż 7 dni po pierwszej części egzaminu).
Egzamin pisemny wszyscy uczestnicy zdają w tym samym czasie, w ciągu czterech godzin mają oni za zadanie przetłumaczyć cztery teksty:
– z języka polskiego na język obcy pismo sądowe, urzędowe albo tekst prawniczy,
– z języka polskiego na język obcy tekst o dowolnej tematyce,
– z języka obcego na język polski pismo sądowe, urzędowe albo tekst prawniczy,
– z języka obcego na język polski tekst o dowolnej tematyce.
W trakcie pisania uczestnicy mają zakaz korzystania z pomocy, za wyjątkiem przyniesionego przez siebie słownika. Z egzaminu można uzyskać 200 punktów, aby go zdać, trzeba uzbierać 150. Punty przyznawane są za: zgodność treści, terminologię i frazeologię subjęzyka specjalistycznego, poprawność gramatyczną, ortograficzną i leksykalną, zastosowanie odpowiedniego stylu i znajomość formalnych zasad wykonywania tłumaczeń.

W kolejnej części kandydat musi wykazać się umiejętnością tłumaczenia konsekutywnego i a vista czterech tekstów. Egzamin jest nagrywany i archiwizowany na co najmniej 5 lat. Komisja ocenia (podobnie jak w trakcie części pisemnej): zgodność treści, terminologię i frazeologię, poprawność językową, zastosowanie odpowiedniego stylu, a także – poprawność fonetyczno-intonacyjną, dykcję i płynność wypowiedzi. I w tym wypadku ocenę pozytywną otrzymuje się za zgromadzenie 150 z 200 punktów.

Jeśli egzamin nie zostanie zaliczony, trzeba odczekać rok, zanim ponownie złoży się wniosek o możliwość wzięcia udziału w procedurze egzaminacyjnej.